Ο Φάμπιο Στάσι είναι Ιταλός συγγραφέας γεννημένος το 1962 στη Ρώμη. Πρωτοεμφανίστηκε στο συγγραφικό χώρο το 2006 και το 2016 κέρδισε το βραβείο Scerbanenco για το καλύτερο νουάρ μυθιστόρημα της χρονιάς με το βιβλίο του Η χαμένη αναγνώστρια που έχει, όπως και τα επόμενα βιβλία της σειράς ως πρωταγωνιστή τον Βίντσε Κόρσο. Ο Φάμπιο Στάσι έπλασε έναν πρωτότυπο ήρωα-ντέτεκτιβ, που λύνει μυστήρια αλλά και χρησιμοποιεί τα βιβλία ως μέσο θεραπείας του αναγνώστη. Ο συγγραφέας πιστεύει στην αλληλεπίδραση αναγνώσματος-αναγνώστη και εμπιστεύεται τον τρόπο που επιδρούν τα βιβλία στον ανθρώπινο ψυχισμό.
Και αν ακούγεται αλλόκοτη η ειδικότητα του βιβλιοθεραπευτή, ο ήρωας φροντίζει να μας την περιγράψει σε αδρές γραμμές:
«Στη βιβλιοθεραπεία, σε γενικές γραμμές, ο θεραπευτής δίνει ένα βιβλίο στον ασθενή και τις επόμενες συνεδρίες τού ζητάει να του πει τι διάβασε. Είναι σαν να ερμηνεύει τις ονειροπολήσεις του άλλου. Αυτό ονομάζεται εξατομίκευση». «Εγώ κάνω το αντίθετο. Όσοι με επισκέπτονται μου εκμυστηρεύονται τα προβλήματά τους και, αναλόγως με όσα μου λένε τους προτείνω κάποιο μυθιστόρημα».
Το Νυχτερινό στη Γαλλία είναι μια νουβέλα που με μικρό αριθμό σελίδων καταφέρνει να είναι συγχρόνως απόλυτα συνοπτική δίχως ίχνος περιττού, ολοκληρωμένη στο περιεχόμενό της και στοχευμένη στην εσωτερική αναζήτηση του ήρωα. Πρωταγωνιστής και εδώ είναι ο βιβλιοθεραπευτής και ερευνητής λογοτεχνικών μυστηρίων Βίντσε Κόρσο. Αυτή τη φορά το μυστήριο που έχει να λύσει αφορά τη δική του ιστορία και θα απορροφήσει τον ήρωα σε ένα δρόμο κατεξοχήν προσωπικό, σε μια διεκδίκηση επικύρωσης της ίδιας του της ύπαρξης.
Ο Βίντσε Κόρσο ξεκινά από τη Ρώμη για να συναντήσει την αγαπημένη του στη Νάπολη και να περάσουν μαζί ένα ρομαντικό Σαββατοκύριακο, βάζοντας στη βαλίτσα του ένα βιβλίο για να διαβάσει στη μία ώρα και κάτι που θα διαρκούσε το ταξίδι του με το τρένο μέχρι τη Νάπολη. Η επιλογή του βιβλίου «Νυχτερινό στην Ινδία» του Ταμπούκι, που ο Βίντσε θα βάλει στη βαλίτσα του λίγο πριν φύγει, δεν είναι καθόλου τυχαία, καθώς φαίνεται πως ο συγγραφέας θα χτίσει την ιστορία του σε μια παράλληλη τροχιά.
Από τις πρώτες σελίδες δημιουργείται μια ατμόσφαιρα μυστηρίου, η οποία σταδιακά κλιμακώνεται.
Όταν επιβιβάζεται στο τρένο, διαπιστώνει ότι ένας ηλικιωμένος και παράξενος κύριος κάθεται στη θέση του – φαλακρός με μόνο δυο φουντωτές τούφες στους κροτάφους, όμοιος με τον αναρχικό Λεό Φερέ. Σύντομα θα καταλάβει πως έχει πάρει λάθος τρένο που πηγαίνει στο Μιλάνο. Απογοήτευση, θυμός για το χαμένο σαββατοκύριακο; Απόγνωση; Σίγουρα μια κατάσταση που τον κάνει έξαλλο.
Οι δυο άντρες θα μιλήσουν όπως μιλάνε δυο άνθρωποι που συναντιούνται σε ένα τρένο, μονάχα που ό,τι κι αν πουν θα είναι τελικά καθοριστικό για τη συνέχεια. Λίγο πριν κατέβει ο ηλικιωμένος, ο Βίντσε θα του ζητήσει να ταχυδρομήσει μια κάρτα σε μια διεύθυνση χωρίς παραλήπτη κι εκείνος θα του απαντήσει: «Και γιατί δεν του τη δίνετε εσείς αυτοπροσώπως;».
Αυτό ήταν. Αθελά του ο Βίντσε είχε δώσει σημασία σε εκείνον τον μυστηριώδη κύριο. Αλλάζει τα σχέδιά του και χωρίς καν να το καταλάβει θα αποφασίσει να κάνει ένα ταξίδι που πάντα σχεδίαζε και διαρκώς ακύρωνε. Ετσι θα συνεχίσει μέχρι τη Γένοβα και από κει στην Κυανή Ακτή. Θα παίρνει το ένα τρένο μετά το άλλο, θα αλλάζει μέρη, θα περάσει σύνορα, θα αλλάξει γλώσσα. Θα βρεθεί στη Νίκαια που έζησε μέχρι τα εφηβικά του χρόνια, εκεί όπου όλα του είναι γνώριμα, όλα τα δωμάτια τον ξενοδοχείων, οι πανσιόν που είχε δουλέψει η μητέρα του, τα πεύκα που απλώνονταν στις αυλές, τα δρομάκια με τις πικροδάφνες και τις ακακίες. Θα αναζητήσει το ξενοδοχείο Νεγκρέσκο και θα κινηθεί σε ένα ταξίδι μνήμης που φτάνει μέχρι τα παιδικά του χρόνια, μέχρι τους παππούδες του από τη Σικελία, μέσα σε μια ατμόσφαιρα υποβλητική, μυστηριώδη και έμπλεη αποκαλύψεων.
Το οδοιπορικό του ήρωα θα δώσει την ευκαιρία στο συγγραφέα να περιγράψει το ιδιαίτερο τοπίο της μεσογειακής ακτογραμμής, καθώς το τρένο διασχίζει την ιταλική και τη γαλλική γη, μέρη όμορφα που του ξυπνούν μνήμες, εικόνες ξεχασμένες από το δικό του παρελθόν.
«Στο μυσοΰπνι μου κατέγραψα τις σκιές των υψωμάτων, τα δέντρα που πρασίνιζαν, τις οικοδομές κι εκείνα τα σύννεφα ομίχλης και ξαφνικής βροχής που έμοιαζαν αναπόσπαστο μέρος του τοπίου».
Ένα λάθος τρένο είναι αυτό που χτίζει τελικά τόσο έντεχνα την όλη λογοτεχνική πλοκή και κάνει το παρελθόν πολύ πιο ενδιαφέρον από το μέλλον, μετατρέποντας μια προσωρινή αναποδιά σε ένα εσωτερικό ταξίδι αναζήτησης του εαυτού. Το τυχαίο είναι αυτό που θα οδηγήσει τον Βίντσε σε δρόμους που δεν φαντάζεται, σε ταξίδια που δεν είχε σχεδιάσει, σε προορισμούς έξω από τα δεδομένα του. Ενα τυχαίο συμβάν, ένα απλό λάθος, μια απροσεξία είναι αυτό που τον παρακινεί στο νέο του ταξίδι και τον φέρνει τελικά αντιμέτωπο με την πιο σημαντική έρευνα της ζωής του: να ανακαλύψει την ταυτότητα ενός πατέρα που δεν γνώρισε ποτέ.
Σκέψεις και ερωτήματα αναπάντητα ξεχασμένα στο πιο απόμακρο συρτάρι της μνήμης του βγαίνουν ξανά στο φως δημιουργώντας του μια ξέφρενη διάθεση να βρει χαμένα ίχνη, να ανακαλύψει κρυμμένα μυστικά, να βρει εντέλει την προσωπική του αλήθεια, καθαρή, αυθεντική και εξαγνιστική.
Καθώς ο Βίντσε ακολουθεί μέχρι τέλους την παρόρμησή του, ο συγγραφέας μεταφέρει την εξέλιξη της πλοκής από τον έξω κόσμο προς τον ενδότερο εαυτό του ήρωα, μετατρέποντας το ταξίδι σε μια καταβύθιση στα άδυτα της ανθρώπινης ψυχής. Η εσωτερική ανάγκη του ανθρώπου για την αναζήτηση της ταυτότητας και της αλήθειας που διατρέχει τη ζωή του, ακόμα κι αν αυτή είναι κάπου κρυμμένη και εγκαταλελειμμένη θαρρείς, έρχεται στο προσκήνιο ζητώντας επιτακτικά εκπλήρωση.
Όλη η αφήγηση κινείται σε τέλεια ισορροπία ανάμεσα στην εξωτερική δράση και την υφέρπουσα συναισθηματική φόρτιση, γεμάτη από εικόνες, ποιητική γλώσσα, λυρισμό. Ολα καλοζυγισμένα και δεμένα μεταξύ τους στην παραμικρή λεπτομέρεια.
Ανάμεσα σε σταθμούς τρένων, σε αρ νουβώ ξενοδοχεία, σε στίχους ποιητών, σε χνάρια παλιά της λογοτεχνίας και λογοτεχνικές μορφές που παρελαύνουν αθόρυβα στις σελίδες του βιβλίου, ανάμεσα σε ιστορίες ανθρώπων και αναπάνεχες ανατροπές, το Νυχτερινό στη Γαλλία πλέκει αξεδιάλυτα την αύρα της θάλασσας και το άπλετο φως της Μεσογείου με τις μνήμες και τις αναζητήσεις του ήρωα.
Και ένα από τα αρχικά αποσπάσματα που προβάλλεται στην αρχή του βιβλίου μοιάζει να είναι ο πρώτος υπαινιγμός για όσα πρόκειται να επακολουθήσουν.
«Μου συμβαίνει κι αυτό: να μη με βρίσκω εκεί που
με ψάχνω και βρίσκω τον ευατό μου περισσότερο
από τύχη παρά διερευνώντας την κρίση μου».
Μισέλ Ντε Μοντενί.
