«Το διάσημο ποίημα» του Ντίνου Σιώτη (Καστανιώτης 2024, ISBN: 9789600373486) είναι ένα εκτεταμένο ποίημα 47 σελίδων, δομημένο πάνω σε αλλεπάλληλες ενότητες τριών στίχων χωρίς τελεία. Ο ποιητής σε αυτό εκφράζει την ευαισθησία του απέναντι στην πολιτιστική παρακμή και την κοινωνική σήψη. Οι ζωντανοί και παλλόμενοι στίχοι του γίνονται πυροδότες έντονων συναισθημάτων και νοημάτων.
Θα μπορούσαμε να το χαρακτηρίσουμε ποίημα της μιας ανάσας. «Ποίημα διάσημο στη γειτονιά του αφηγείται» γράφει ο ποιητής στον υπότιτλο και στο σώμα του παρακολουθούμε τον διάλογο του πραγματικού με το διάσημο ποίημα. Το πραγματικό ποίημα παριστά με τρόπο ποιητικό τον κόσμο μας, έναν κόσμο γερασμένο, παρηκμασμένο, αλλοτριωμένο. Σ’ αυτό υπεισέρχονται προσωπικά βιώματα, εμπειρίες, αλλά και η μνήμη, σε διαλεκτική σχέση με τον χρόνο, τον έρωτα και τον θάνατο. Το διάσημο, από την άλλη, ποίημα εκφράζει την ιδεατή πραγματικότητα, τις διαχρονικές αξίες του πολιτισμού, ό, τι ζείδωρο κομίζει η παράδοση. Μια πραγματικότητα ποθητή, που όμως κατοικεί στη χώρα του επιθυμητού.
Πραγματικό και διάσημο ποίημα βρίσκονται σε διαρκή αλληλεπίδραση. Η καταιγιστική αφήγηση αποτυπώνει αφενός την ωμότητα και τον κυνισμό της εποχής, αφετέρου το ηθικό αίτημα για μια κοινωνία αξιών και καθαρότητας. Με οξύ πολιτικό βλέμμα η ποιητική φωνή παρακολουθεί όσα διαδραματίζονται. Με σαρκασμό και πικρό χιούμορ στηλιτεύει· την υποκρισία, το ψεύδος, τους διαχωρισμούς, τους φραγμούς, την καπηλεία των ιδεών. Απεικονίζοντας την προβληματική καθημερινότητα της εποχής, θίγει τις αρνητικές πτυχές του κόσμου μας: το οικολογικό, τη δημαγωγία, την προπαγάνδα, τη μαζοποίηση, τη ρηχότητα, την ιδιοτέλεια, τον ατομικισμό. Η αντιπαράθεση με τη δυστοπική πραγματικότητα ενέχει χαρακτήρα καταγγελτικό. Ο φακός είναι ευρυγώνιος και η λήψη πανοραμική. Φωτογραφίζει όσα μας ταλανίζουν: την ψηφοθηρία, τον ημετερισμό, την υποσχεσιολογία, την απληστία, τις αγορές, τα χρηματιστήρια, τους μηχανισμούς ελέγχου, τα ΜΜΕ, τον πόλεμο· όμως και τις γυναικοκτονίες, την παιδεραστία, την καταστροφή των νησιών από την αυθαίρετη δόμηση, τα κοινωνικά δίκτυα, την τεχνητή νοημοσύνη. Αρθρώνοντας λόγο δυναμικό και χειμαρρώδη, αναρωτιέται για το διαχρονικό και το αιώνιο μέσα στον άρρωστο κόσμο μας. Παράλληλα, ανασύρει το αίτημα ενός νέου οράματος ως ελπίδα για διέξοδο από τον εξαντλημένο, φθαρμένο και παρηκμασμένο κόσμο μας.
Ο Ντίνος Σιώτης με νήματα ποιητικά υφαίνει τις προκλήσεις του παρόντος και τις απειλές του μέλλοντος. Από την υφή του νήματός του δεν απουσιάζει ο υπαρξιακός προβληματισμός, όπως και οι προσωπικοί σταθμοί της ζωής: Τήνος, Αθήνα, Νέα Υόρκη, Σαν Φρανσίσκο, Μόντρεαλ, Βοστόνη. Η μουσική υπεισέρχεται ως μέρος του βίου, όπως βεβαίως και η τέχνη της ποιήσεως. Η ποίηση αναμειγνύεται με τις ανησυχίες και τα προβλήματα:
[…] λέξεις πετάγονται απ’ τα χωράφια του νησιού […] (σελ. 16),
[…] μικρές, εύθραυστες, πράσινες φλόγες πέφτουν
από ψηλά, εκπέμπουν ικεσίες, ζητούν το έλεός μου,
έχω καεί απ’ τα ταξίματα των πολιτικών, μου τάζουν
γεφύρια κι ας μην έχω ποτάμια, μου τάζουν λιμάνια κι
ας μην έχω θάλασσα […] (σελ. 16-17)
Στο «Διάσημο ποίημα» ο Ντίνος Σιώτης αντιδρά στην κοινωνική παθογένεια, εκφράζοντας τη θλίψη και την οργή του, συνομιλώντας με ξένους και Έλληνες ποιητές, τη μυθολογία, τους αρχαίους τραγικούς. Ενδύει το ποιητικό σώμα με υπερρεαλιστικές εικόνες, λυρισμό, λογοπαίγνια, σχήματα λόγου, απροσδόκητους λεκτικούς συνδυασμούς, ευρηματικές εκφράσεις.
[…] σε πεδίο βολής πήγα να συναντήσω τον επόμενο
αιώνα, προσπάθησα να τον προφτάσω πριν μπει
στην αιωνιότητα, να τον φτάσω, να τον σηκώσω
στον κουρασμένο μου ώμο, ήταν διάφανος και
φορούσε λευκά χειρουργικά γάντα, οδηγούσε
μια μοτοσυκλέτα έτοιμος να μας θάψει όλους, […] (σελ. 38-39)
Χρησιμοποιώντας ευθύ αλλά και πλάγιο λόγο, πρώτο πρόσωπο (βιωματικό, άμεσο, οικείο), αλλά και δεύτερο (προτρεπτικό, του διαλόγου), προσδίδει στο ποίημά του υφολογική ποικιλία. Ο ρυθμός είναι ακατάλυτος, ενώ διάσπαρτα ομοιοτέλευτα δημιουργούν τραγουδιστικό τόνο:
[…] πηγαίνω με τρένο
για να ’μαι του συρμού, παίρνω το πλοίο για να
’μαι του θαλασσινού […]
και για να
μη με πουν οπισθοδρομικό διαβάζω και Μιχάλη
Κατσαρό όταν κανείς δεν κοιτά προς το μέρος μου […] (σελ. 11)
«Το διάσημο ποίημα» συνεπαίρνει με την αισθαντικότητά του. Ο καταγγελτικός του χαρακτήρας υποφώσκει την άγρυπνη και αγωνιώσα συνείδηση του ποιητή. Το περιεχόμενό του προβάλλει το ανθρωπιστικό αίτημα της αγάπης, της δικαιοσύνης και της ειρήνης.
Είμαι εδώ για να γράψω το πραγματικό ποίημα,
το ποίημα που με συνεπαίρνει και με συναρπάζει […]
το κάνει πραγματικό
η υπόστασή του, που δεν είναι από ποταμίσια λάσπη,
σαθρή, αλλά από αυθεντικά κοινωνικά υλικά, όπως
εργασία, φιλότιμο, ειλικρίνεια, ντομπροσύνη και
αλληλεγγύη, κατανόηση, πίστη, αλληλοβοήθεια […]
αυτό είν’ εμπνευσμένο απ’ την ταινία της ζωής,
απ’ τις ειδήσεις που ρέουνε σαν κρυστάλλινο
νερό στις μικρές και μεγάλες οθόνες, απ’ τα
γεωστρατηγικά συμφέροντα των μεγάλων και
ισχυρών, απ’ τις διακυμάνσεις των μετοχών κι
απ’ τους κλυδωνισμούς της καθημερινότητας
που ποδοπατούν, λιώνουν και εξαφανίζουν τις
καλλιέργειες της καλοσύνης, αυτό το ποίημα, εγώ,
είναι η ήττα της ανθρωπότητας στον βωμό
της αποκαμωμένης ατμόσφαιρας που υποφέρει
από στερητικό σύνδρομο καθαρού αέρα, […] (σελ. 1-2, 52)
