“Συνέβη” της Ιωάννας Καραμαλή
Θεοχάρης Παπαδόπουλος

Είναι κάποιες στιγμές που η έμπνευση βρίσκει τον ποιητή ή, σύμφωνα με τον Τίτο Πατρίκιο, τον βρίσκει η ποίηση και τότε γράφεται το ποίημα. Πολλές φορές, ο ίδιος ο ποιητής δεν ξέρει πώς έγινε. Δεν είχε σκοπό να γράψει το συγκεκριμένο ποίημα, αλλά κάτι τον κέντρισε και το έγραψε. Δεν ήταν κάτι προγραμματισμένο. Απλά συνέβη.

Τέτοιες σκέψεις κάναμε διαβάζοντας την ποιητική συλλογή της Ιωάννας Καραμαλή Συνέβη, που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Βακχικόν. Πρόκειται για ένα έργο που εντυπωσιάζει, γιατί η ποιήτρια καταφέρνει να κλείσει μέσα σε λίγους στίχους βαθιά νοήματα. Η ποίησή της είναι λιτή, δωρική, γραμμένη πότε σε ελεύθερο και πότε σε παραδοσιακό στίχο. Η Ιωάννα Καραμαλή χειρίζεται με μεγάλη επιδεξιότητα το μέτρο και τη ρίμα έχοντας ως αποτέλεσμα κάποια ποιήματά της να έχουν αγκαλιαστεί από συνθέτες και να έχουν ήδη μελοποιηθεί. Έχοντας μάλιστα διαβάσει και τις προηγούμενες ποιητικές συλλογές της ποιήτριας, μπορούμε να πούμε ότι η Ιωάννα Καραμαλή σε κάθε βιβλίο της ξεπερνά τον προηγούμενο εαυτό της.

Ένα από τα θέματα, με τα οποία έχουν ασχοληθεί πολλοί ποιητές είναι η φθορά του χρόνου. Λένε πως ο χρόνος γιατρεύει τις πληγές, όμως, σύμφωνα με την ποιήτρια «η φθορά δεν φθίνει μόνη». Το αποτέλεσμα είναι η παραίτηση: «Αυτό το σεντόνι βάρυνε / λες και ζήλεψα τα μάρμαρα / κι εγώ αφέθηκα / λες και ζήλεψα τα πτώματα.»

Η ερωτική αγωνία προκαλεί παραμιλητά, τα οποία προσπαθούν να αρθρώσουν ανθρώπινες λέξεις, όμως, καταλήγουν: «ήχοι ασχημάτιστοι / ταξίδεψαν και σήμερα / μα δεν σε βρήκαν». Τι γίνεται, όμως, όταν υπάρχει μια σχέση κακοποιητική; Η Ιωάννα Καραμαλή μπαίνει στην θέση της γυναίκας, που βιώνει μια τέτοια κατάσταση. Νιώθει σαν «ανεμοδούρι», δηλαδή, σαν έρμαιο στις ορέξεις ενός θυελλώδους ανέμου, που έχει μόνο μια ελπίδα: «το μόνο που λαχτάραγα / ελεύθερη να ζήσω, / εσένα να εξαφάνιζα / ψυχή να πάρω πίσω». Κι έτσι, σε μια τέτοια σχέση, η γυναίκα προσπαθεί και στο τέλος καταφέρνει να ξεφύγει: «Θρύψαλα, λάμψεις και βουή / γέννησε η κοιλιά της / και τον δυνάστη τίναξε / στα βράχια απ’ τα μαλλιά της».

Αλλά δεν είναι μόνο οι κακοποιητικές σχέσεις, που καταστρέφουν ανθρώπους. Ο έρωτας είναι σαν ένα λουλούδι. Αν αδιαφορούμε και δεν τον φροντίζουμε θα μαραθεί: «και σαν μαραθεί, / στον χρόνο να δίνεις την ευθύνη / και βαθύτατα δήθεν να πονάς / που τον ναρκισσισμό σου / δεν μπόρεσε ν’ αντέξει». Τέλος, η ποιήτρια αναφέρει ότι σε μια ερωτική σχέση δεν πρέπει να αμελούμε τελείως τον εαυτό μας για χάρη του άλλου: «Πάρκαρα στο αδιέξοδο / μπροστά σε μια καγκελόπορτα μεγάλη / και η επιγραφή της έγραφε: / «Ο εαυτός που ξέχασες / στη σχέση σου να κουβαλήσεις, / ΕΙΣΕΡΧΕΣΤΕ ΜΕ ΔΙΚΗ ΣΑΣ ΕΥΘΥΝΗ».

Η Ιωάννα Καραμαλή νιώθει τον πόνο όλων, ακόμα και των άψυχων, ακόμα και των αστεριών. Εξάλλου, ποιος μπορεί να πει με βεβαιότητα ότι δεν νιώθουν πόνο; Η ποιήτρια γράφει για τα αστέρια: «Τα άστρα σκόνταψαν / κι άρχισαν να καταρρέουν / πέφτανε και σπάζανε / κάποιοι εκστατικά τα κοίταζαν / διόλου στιγμή δεν σκέφτηκαν / τον πόνο στις τροχιές τους».

Συμπερασματικά, η ποιητική συλλογή της Ιωάννας Καραμαλή Συνέβη είναι ένα πολύ ενδιαφέρον έργο, που προβληματίζει δημιουργικά τον αναγνώστη. Γιατί δεν γράφτηκε: «ένα πρωί, ένα απόγευμα, ένα βράδυ, ένα ξημέρωμα». Απλά, «Συνέβη».

Περισσοτερα αρθρα