Οι Τροχιές της Samantha Harvey (Gutenberg 2024, ISBN 9789600126242) είναι μια αφηγηματική εξερεύνηση της φυσικής κατοικίας του ανθρώπου από εκεί όπου οι νόμοι της επιβίωσής του δεν υφίστανται. Ένα βιβλίο που ίπταται του πλανήτη Γη στο αχανές διάστημα, με την οπτική, όμως, στραμμένη διαρκώς προς σ’αυτήν. Θέαση και προβληματισμός για τον Κόσμο μας, πέρα από την ατμόσφαιρα που μας προστατεύει, από εκεί όπου τα πλάσματα, τα επιτεύγματα και τα πάθη του δεν είναι ορατά.
Τόπος: ένας διαστημικός σταθμός που κινείται με ταχύτητα 27,000χλμ την ώρα, διαγράφοντας 16 τροχιές γύρω από τη γη σε κάθε εικοσιτετράωρο.
Χρόνος: ασαφής, μια και η γήινη μέτρησή του στο διάστημα ουσιαστικά δεν ισχύει.
Πρόσωπα: τέσσερις αστροναύτες και δύο κοσμοναύτες που συγκατοικούν στην «κάψουλα», προερχόμενοι από διαφορετικές χώρες.
Πλοκή: η καθημερινή επαναλαμβανόμενη ρουτίνα του πληρώματος μέσα στον ιδιαίτερα στενό χώρο του διαστημικού σταθμού με τα πλείστα όσα επιστημονικά όργανα, καλώδια και χρηστικά αντικείμενα, ακολουθώντας πιστά τους κανόνες χρήσης τους σε συνθήκες αβαρούς περιβάλλοντος, ενώ ο βόμβος των μηχανών τους συνοδεύει ασταμάτητα. Παρ’ όλο, όμως, που δεν υπάρχει εξέλιξη στην ιστορία και για τους χαρακτήρες της δίνονται ψήγματα πληροφοριών για την προσωπική τους ζωή και την προσωπικότητά τους , η τριτοπρόσωπες περιγραφές των εικόνων του διαστήματος και της γης από τον σταθμό ρέουν μέσα από το βλέμμα τους, αίροντας τους νόμους της βαρύτητας και για τον αναγνώστη και ανυψώνοντάς τον να δει, να αισθανθεί και να προβληματιστεί μαζί τους πάνω στο μεγαλείο της ασημαντότητάς του μέσα στο γαλαξιακό σύστημα.
«…ο πλανήτης ξεχειλίζει τραγουδιστό φως που θα έλεγες πως βγαίνει από τον πυρήνα του, από τα σωθικά του, ένα πελώριο φωτογενές πράγμα που το συλλαμβάνει με το φακό του».
Οι περιγραφές εξωπραγματικής ομορφιάς του διαστήματος και της γης, γραμμένες σε λυρική γλώσσα, διαδέχονται η μια την άλλη, καθώς ο διαστημικός σταθμός γυρίζει ασταμάτητα στις τροχιές του, παρασύροντας με την ανάγνωσή τους «ένθα ουκ έστι πόνος, ου στεναγμός, αλλά ζωή ατελεύτητος». Ταυτόχρονα, οι σκέψεις και τα ερωτηματικά των αστροναυτών σχετικά με τις αναζητήσεις του ανθρώπινου είδους αλλά και οι προβληματισμοί για το μέλλον της πανέμορφης γης μας δεν μπορούν παρά να επηρεάσουν και τον αναγνώστη.
. Γιατί να προσπαθείς να ζήσεις εκεί που ποτέ δεν μπορείς να ευδοκιμήσεις;
. Γιατί να προσπαθείς να πας εκεί που το σύμπαν δεν σε θέλει, ενώ υπάρχει μια εξαιρετική γη που σε θέλει;
. Ποιος θα ήθελε την ψυχή του αν είχε ήδη δικό του το σύμπαν;
. Σ’ αυτή τη νέα εποχή των διαστημικών ταξιδιών, πώς γράφουμε το μέλλον της ανθρωπότητας;
. Τι είναι πρόοδος;
Αν και οι έξη αστροναύτες βλέπουν την ανατολή και τη δύση δεκαέξι φορές μέσα σ’ ένα εικοσιτετράωρο, τις εποχές ν’ αλλάζουν, τους παγετώνες να διαδέχονται τις ερήμους, αρκεί μια κάρτ-ποστάλ, ένα μέηλ, ένας θάνατος ή ένας τυφώνας που εξελίσσεται στη γη για να τους βάλουν σε βαθιές σκέψεις και αποφάσεις για τη ζωή τους.
«…η γη δίνει την αίσθηση πως είναι όχι ακριβώς μικρή, αλλά αδιάκοπη και συνεχής, ένα επικό ποίημα με στίχους που ρέουν απρόσκοπτα. Δεν εμπεριέχει καμιά δυνατότητα εναντίωσης».
Η Σαμάνθα Χάρβει κατάφερε, μετά από επιστημονική έρευνα χρόνων, να συνδυάσει τη γνώση με την λογοτεχνία και να αποδώσει το απόκοσμο μεγαλείο του σύμπαντος και της αυστηρής λογικής της τεχνολογίας σε μια σαγηνευτική αφήγηση που μαγνητίζει ακόμη και τους πλέον αδιάφορους για το διάστημα. Η δε απόδοση του έργου στα ελληνικά από τον Γιώργο Κυριαζή συμβάλλει τα μάλα στην απόλαυσή του.
Το «Τροχιές» είναι ένα βιβλίο που δεν ακολουθεί τους κλασσικούς κανόνες της συγγραφής ενός μυθιστορήματος. Ανοίγεται σε νέα ενδιαφέροντα μονοπάτια γραφής και έκφρασης που , όμως, προσφέρουν αναγνωστική τέρψη, ταυτόχρονα με γνώση και προβληματισμό χωρίς να παρεμβάλλεται δοκιμιακός λόγος.
