Γραμμένο το 2004 και μεταφρασμένο στα ελληνικά από τις εκδόσεις Έσοπτρον το 2006, αλλά πάντα διαχρονικό, Το βιβλίο των μυστικών του διάσημου γκουρού των ημερών μας Deepak Chopra πραγματεύεται 15 μυστικά που οδηγούν όχι απλά σε μια διαφορετική αντίληψη του κόσμου και της πραγματικότητας, αλλά στη φώτιση. Είναι χαρακτηριστική η φράση με την οποία ξεκινά η ανάλυση του πρώτου μυστικού: «Η ζωή που γνωρίζετε είναι ένα λεπτό στρώμα γεγονότων που καλύπτει μια βαθύτερη πραγματικότητα». Το ποια είναι αυτή η βαθύτερη πραγματικότητα είναι η αποκάλυψη που υπόσχεται το συγκεκριμένο βιβλίο, κατά τη γνωστή προσπάθεια του Deepak Chopra, σε όλα του τα βιβλία και τις διαλέξεις του, να φέρει το θαύμα στα μέτρα της καθημερινότητας.

Ποια είναι λοιπόν τα 15 μυστικά; Μια λίστα δεν θα προσέφερε τίποτα, όμως θα αναφέρουμε ενδεικτικά ορισμένα. Μυστικό Νο 1: Το μυστήριο της ζωής είναι αληθινό, Μυστικό Νο 5: Η αιτία της δυστυχίας είναι το μη πραγματικό, Μυστικό Νο 14: Το νόημα της ζωής βρίσκεται στα πάντα.

Ας δούμε λοιπόν πρώτα το Μυστικό Νο 1: Το μυστήριο της ζωής είναι αληθινό. Ο Chopra αναφέρει διάφορα περιστατικά όπου το μυστήριο άγγιξε τη ζωή μας, όπως όταν είχαμε ένα δυνατό προαίσθημα για κάτι που επαληθεύτηκε, αλλά και περιπτώσεις πιο εξωπραγματικές, όταν π.χ. είδαμε κάποιον που έχει πεθάνει ή νιώσαμε μια αλλόκοτη παρουσία σε έναν χώρο. Κατόπιν, μιλά για την πρόσβαση στο μυστήριο της ζωής, λέγοντας πως ένα καλό σημείο εισόδου είναι η σοφία του σώματος. Όπως λέει, έχουν εντοπιστεί ενδείξεις νοημοσύνης και σε άλλα σημεία μέσα στο σώμα εκτός του εγκεφάλου: στο ανοσοποιητικό σύστημα και στο πεπτικό. Έτσι, «ένα λευκό αιμοσφαίριο το οποίο μπορεί να διακρίνει το εχθρικό βακτηρίδιο από την αβλαβή γύρη παίρνει μια απόφαση που απαιτεί νοημοσύνη, παρόλο που ρέει μέσα στο αίμα, μακριά από τον εγκέφαλο». Μάλιστα, η νοημοσύνη του σώματος είναι πιο ανόθευτη από εκείνη του εγκεφάλου, καθώς η δεύτερη μολύνεται από αρνητικές σκέψεις. Το σώμα όμως ξέρει π.χ. ότι πρέπει να υπολογίσει μέχρι μορίου πόσα καύσιμα να καταναλώσει – αντίθετα ο εγκέφαλος μπορεί να προτιμήσει την υπερκατανάλωση με ό,τι βλαπτικό αυτή συνεπάγεται. Ή ο εγκέφαλος μπορεί να θεωρεί την απληστία συμφέρουσα, ενώ στο κυτταρικό επίπεδο η απληστία σημαίνει καταστροφή: είναι το βασικό σφάλμα που διαπράττουν τα καρκινικά κύτταρα… Το μυστήριο της ζωής συμβαίνει μέσα στο ίδιο μας το σώμα κι εμείς, αντί να το ερευνούμε, συμπεριφερόμαστε σαν να μην υφίσταται. Δεν υπάρχει καμία λογική στο να παραδιδόμαστε αμαχητί στη δυστυχία και τον πόνο, γυρνώντας την πλάτη στα θαύματα που συνεπάγεται η ύπαρξή μας.

Αναφορικά με το Μυστικό Νο 5: Η αιτία της δυστυχίας είναι το μη πραγματικό, ο Chopra ξεκινά με τη διαπίστωση πως ο πιο συνηθισμένος λόγος για τον οποίο οι άνθρωποι στρέφονται στην πνευματικότητα είναι για να αντιμετωπίσουν τη δυστυχία. Στη συνέχεια όμως, αποδεικνύει ότι η φύση της δυστυχίας είναι κατασκευασμένη και ότι «απαιτείται εξαναγκασμός από τον νου για να γεννηθεί η δυστυχία» (ο νους μπορεί να πιστεύει ότι ο πόνος κάνει καλό ή ότι είναι μοιραίος και δεν υπάρχει διαφυγή από αυτόν ή ακόμη και ότι το άτομο τον αξίζει), αφού η δυστυχία δεν είναι τίποτε άλλο παρά «πόνος στον οποίο είμαστε προσκολλημένοι». Παρουσιάζει κατόπιν τα βήματα που οδηγούν στη δυστυχία, τα οποία περιλαμβάνουν την παράβλεψη των πραγματικών δεδομένων (δηλαδή, μια άρνηση της πραγματικότητας), την υιοθέτηση αρνητικής αντίληψης (π.χ. ότι δεν αξίζουμε), την ενίσχυση αυτής της αντίληψης μέσω έμμονων σκέψεων, κ.λπ. Ο Chopra δείχνει πως «όσο αναπόφευκτη κι αν φαίνεται η δυστυχία, εκείνο που φέρνει τη λύτρωση δεν είναι η απευθείας επίθεση εναντίον της αλλά η κατανόηση του μη πραγματικού, το οποίο μας κάνει να μένουμε προσκολλημένοι στον πόνο». Το μη πραγματικό εδώ είναι η ψεύτικη εικόνα για τον εαυτό μας και για τα πράγματα, την οποία υιοθετούμε. Και αυτή η ψεύτικη εικόνα είναι δυνατή γιατί δεν είναι μόνη της: μέσα της κρύβεται η  άσχημη ιστορία όλων όσων έχουν πάει στραβά στο παρελθόν. Είναι σαν να μπαίνει η δυστυχία μας μέσα σε ένα μαύρο κουτί και μέσα σε αυτό το κουτί να συνδυάζεται με όλα όσα είμαστε: όλο το ιστορικό των συναισθημάτων μας, των αναμνήσεων, των πεποιθήσεων και των προσδοκιών μας. Πώς ξεφεύγουμε από αυτό το μαύρο κουτί; Με την απλή και ανοιχτή συνειδητότητα, προς την οποία ο Deepak Choprak μας δείχνει τον δρόμο μέσα από ασκήσεις παρατήρησης και διαλογισμού.

Τέλος, το Μυστικό Νο 14: Το  νόημα της ζωής βρίσκεται στα πάντα, αναφέρεται στο νόημα της ζωής, το οποίο έχει διαφορετικό περιεχόμενο για κάθε άνθρωπο, αν και πολλοί το αναγάγουν σε έναν ανώτερο φαινομενικά σκοπό. Φυσικά δεν μπορούμε να προσδιορίσουμε το νόημα ενός πράγματος που δεν ξέρουμε τι είναι. Έτσι, ο Chopra ξαναπροσδιορίζει την έννοια της ζωής, μιλώντας για την αρχή της «ταυτόχρονης αλληλεξαρτώμενης συν-εκπήγασης». Η ζωή είναι το ορχηστρικό κομμάτι που παράγεται από πράγματα που δεν προκαλούν το ένα το άλλο, δηλαδή δεν συνδέονται με σχέση αιτίου-αιτιατού  (γι’ αυτό και: ταυτόχρονη), είναι όμως συντονισμένα μεταξύ τους (αλληλεξαρτώμενη) και κάθε ξεχωριστό κομμάτι προέρχεται από την ίδια πηγή  (συνεκπήγαση).  Επιπλέον, αυτό που βλέπουμε και λαμβάνουμε από τη ζωή είναι προσαρμοσμένο στις δυνατότητές μας: ήδη η κβαντική φυσική έχει αποδείξει ότι ο παρατηρητής αποτελεί τον αποφασιστικό παράγοντα κάθε παρατήρησης – απλώς ο Chopra επεκτείνει αυτή την απόδειξη σε όλο το φάσμα της ζωής. Έτσι, είναι ακριβές να πούμε ότι το σώμα μας είναι συμπαγές αντικείμενο, δίνη υποατομικών σωματιδίων και ενεργειακό φάσμα συγχρόνως – όπως και όλος ο κόσμος γύρω μας. Η δύναμη της εξέλιξης είναι απεριόριστη, αλλά μπορεί να λειτουργήσει μόνο με βάση τα όσα της προσφέρει ο άνθρωπος που την παρατηρεί. Ανάποδα, η εξέλιξη προσφέρει σε κάθε πλάσμα τον κόσμο που εναρμονίζεται τέλεια με την αντιληπτική του ικανότητα. Και τι γίνεται τότε με τα χάσματα που δημιουργούνται; Το νόημα της ζωής για πολλούς βρίσκεται στη γεφύρωσή τους, επειδή με έναν καθοριστικό τρόπο φέρνει το υποκείμενο σε ένωση με τα πάντα. Το βασικό είναι να ζούμε τη ζωή με πάθος. Όταν επιτυγχάνουμε κάτι με πάθος, αλλάζει ολόκληρη η αντίληψη που έχουμε για τον εαυτό μας (επειδή ο άνθρωπος εκφράζεται συνολικά). Τότε μόνο θα μπορέσουμε να ανακαλύψουμε το νόημα που βρίσκεται μέσα στα πάντα, κυρίως μέσα σε μας τους ίδιους.

Το βιβλίο των μυστικών είναι ένα βιβλίο στα βήματα του βουδισμού, που μιλά για τη φώτιση που παράγεται από την επίγνωση της ένωσης των πάντων στο επίπεδο της ουσίας – και νωρίτερα. Μια φώτιση που ισοδυναμεί με τίποτα λιγότερο από ένα θαύμα.

Χριστίνα Λιναρδάκη

Δοκιμάστε να διαβάσετε το βιβλίο, ακούγοντας αυτή τη μουσική: