Μαμά παιδιού με αυτισμό, η ακτιβίστρια μαραθωνοδρόμος Άδα Σταματάτου σε αυτό το βιβλιαράκι των εκδόσεων Μεταίχμιο (2023) παρουσιάζει τα χαρακτηριστικά των παιδιών στο φάσμα του αυτισμού και προσπαθεί να βοηθήσει τα υπόλοιπα παιδιά να τα καταλάβουν και να ευαισθητοποιηθούν σχετικά.
Τι είναι λοιπόν ο αυτισμός; Πρώτα απ’ όλα, δεν είναι αρρώστια ούτε είναι μεταδοτικός. Αν σκεφτούμε τον ανθρώπινο εγκέφαλο σαν ένα κύκλωμα από καλώδια που καταλήγουν στις κατάλληλες πρίζες, θα πρέπει να δούμε ότι ο εγκέφαλος ενός παιδιού με αυτισμό έχει μερικά μπερδεμένα καλώδια που έχουν γίνει κουβάρι στο κεφάλι του – κάποια από αυτά θα παραμείνουν μπερδεμένα για όλη του τη ζωή.
Έτσι και τα μπερδεμένα καλώδια του Γιάννη, του τετράχρονου πρωταγωνιστή του βιβλίου, δεν του επιτρέπουν π.χ. να επικοινωνήσει με λέξεις. Για να τον βοηθήσουν οι γονείς του, του έδωσαν εικόνες τις οποίες χρησιμοποιεί για να εκφράσει τι θέλει να πει. Όταν θέλει για παράδειγμα να πιει πορτοκαλάδα, δίνει στη μαμά του την εικόνα που έχει πάνω ένα ποτήρι με χυμό.
Για να ξέρει τι πρέπει να κάνει όταν ξυπνήσει, η μαμά του Γιάννη κρεμάει εικόνες σε έναν πίνακα πίσω από την πόρτα του δωματίου του. Η πρώτη εικόνα είναι εκείνη μιας οδοντόβουρτσας κι έτσι ο Γιάννης ξέρει πως πρέπει να πλύνει τα δόντια του. Κατόπιν υπάρχει εικόνα με ρούχα, εικόνα με πρωινό και ούτω καθεξής. Έτσι ο Γιάννης ξέρει τι πρέπει να κάνει όλη τη μέρα!
Αφού όμως δεν μπορεί να μιλήσει, ο Γιάννης βγάζει δυνατές φωνές! Οι φωνές αυτές χρωματίζονται ανάλογα με τη διάθεσή του και οι γονείς του μπορούν να καταλάβουν τις διακυμάνσεις τους, οι υπόλοιποι άνθρωποι όμως δυστυχώς όχι…
Στο σχολείο που πηγαίνει ο Γιάννης, έχει έναν φίλο, τον Λάζαρο. Ο Λάζαρος είναι κι αυτός αυτιστικός αλλά, αντίθετα από τον Γιάννη, μπορεί και μιλάει. Δυστυχώς, λέει μόνο μία λέξη: «βαλίτσα». Έτι μπορούν να περνούν όλα τα διαλείμματα τρέχοντας στο προαύλιο, με τον Γιάννη να φωνάζει και τον Λάζαρο να επαναλαμβάνει ακατάπυστα: «βαλίτσα». Αγαπούν πολύ αυτό το παιχνίδι. Κατά τα άλλα, είναι δύσκολο για τον Γιάννη να μοιραστεί τα παιχνίδια και τα πράγματά του με άλλα παιδιά.
Ο παππούς και η γιαγιά έχουν προσαρμόσει το σπίτι τους ώστε να μπορεί να νιώθει όμορφα εκεί ο Γιάννης. Βάζουν χαμηλά την ένταση της τηλεόρασης, χαμηλώνουν και τον φωτισμό και ο Γιάννης αισθάνεται όμορφα έτσι.
Όταν πηγαίνει σε πάρτι, παίζει με τα μπαλόνια γιατί του αρέσει να τα σκάει! Επίσης του αρέσει να φυσάει και να σβήνει τα κεράκια στην τούρτα – δυστυχώς δεν του είναι εύκολο να καταλάβει ότι έχουν γενέθλια και άλλα παιδιά. Στο κολυμβητήριο όμως, όπου πηγαίνει από μωρό, είναι πάρα πολύ καλός!
Ο Γιάννης είναι στην πραγματικότητα ένα πολύ γλυκό παιδί και με αυτό το βιβλίο τα παιδιά ξέρουν πια τι έχει και μπορούν να εξηγήσουν τη συμπεριφορά του. Δεν χρειάζεται πια ούτε να τον κρίνουν ούτε να τον κοροϊδεύουν.
Την ιστορία για τα παιδιά, που ζωντανεύουν οι εικόνες της Αγγελικής Ρελάκη, ακολουθεί πρόσθετο υποστηρικτικό υλικό για γονείς και εκπαιδευτικούς, γραμμένο από τον παιδοψυχίατρο και διευθυντή του ΙΠΑΠ «Θεοτόκος» Γ. Παπακωνσταντίνου σε συνεργασία με την αναπτυξιακή ψυχολόγο Α. Κορογιαννάκη.
Νεφέλη Π.
