Τα σαράντα κείμενα που απαρτίζουν τα Αμφίβια τέρατα κινούνται σε περισσότερες από μία κατηγορίες αφήγησης: διηγήματα στην συντριπτική τους πλειοψηφία, αλλά και αφηγήματα εκτός προεγγεγραμμένου πλαισίου, με έντονο το φανταστικό στοιχείο, με γεύση ονείρου και με σαφή θέση στο πλάι της πραγματικότητας.

Δεν λειτουργούν αρμονικά σε όλους τους τομείς και δεν καταφέρνουν να δώσουν μια αίσθηση συνοχής στην έκδοση, αυτό είναι ίσως το βασικότερο αρνητικό σημείο που αποκόμισα από την ανάγνωση. Οι ιστορίες του Κώστα Πούλου κυρίως αφηγούνται τις εσωτερικές πορείες των ηρώων που τις ταξιδεύουν, παρά τις αλληλουχίες των γεγονότων, η υπόθεση της εκάστοτε ιστορίας σκιαγραφείται σε δεύτερο πλάνο.

Με την απομάκρυνση των ανθρώπων μεταξύ τους να διαγράφεται ως leitmotif στον μεγαλύτερο αριθμό των κειμένων, ο συγγραφέας κάνει μια προσπάθεια να εξημερώσει το κενό, τη μοναξιά και την απώλεια.

Παρόλο που σε αρκετές περιπτώσεις οι ήρωες είναι κακοφωτισμένοι, οι εκάστοτε πορείες που ακολουθούν είναι, αντίθετα, χαρτογραφημένες με ακρίβεια και με όλο το φάσμα των συναισθημάτων και των συγκινήσεων ξεκάθαρα παρόν.  

ΧΑΜΕΝΑ ΧΡΩΜΑΤΑ. ΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΧΑΡΙΤΟΥ

Το Κόκκινο είναι ένα σπονδυλωτό μυθιστόρημα που αφηγηματικά τοποθετείται σε ένα ασαφές κοντινό μέλλον και ακολουθεί τις προσωπικές πορείες τριών ριζικά διαφορετικών ανθρώπων. Το μεγάλο προσόν του κειμένου είναι η άρτια δομή: τεχνικά μιλώντας, δεν εμφανίζει το παραμικρό στραβοπάτημα. Οι τρεις ήρωες είναι ανεξάρτητες υπάρξεις που ταυτόχρονα υπηρετούν την μεγάλη ιστορία, διατηρούν τις ταυτότητες και τις σκέψεις τους ανεπηρέαστες από το συνολικό γίγνεσθαι.

Είναι όμως δύσκολο να φανταστεί κανείς και να στήσει ένα σύμπαν στο μέλλον όσο κοντινό ή μακρινό και να είναι αυτό, επειδή κατά βάση (με κάποιες λαμπρές εξαιρέσεις προηγούμενων αιώνων) το μόνο που συμβαίνει είναι να αντλεί στοιχεία από το παρελθόν και το παρόν για να παρουσιάσει κάτι καινούριο. Η φαντασία μας δυσκολεύεται να παράξει μη-ειδωμένα πράγματα, σκέψεις, και καταστάσεις, πολιτικές ή άλλες, πόσο μάλλον να ιχνογραφήσει ολόκληρες κοινωνίες, δομές και συνθήκες. Στην καλύτερη περίπτωση οι επαναστάσεις του μέλλοντος μπορούν μόνον να δείχνουν σαν εκείνες του παρελθόντος με καλύτερα όπλα ή περίπου, η αλήθεια όμως παραμένει ότι δεν έχουμε καμία ιδέα, ακριβώς επειδή δεν υπάρχουν προεγγεγραμμένα.

Στους ήρωες του Κώστα Χαρίτου λείπει η πρωτοτυπία, η υπέρβαση, η ανατροπή. Δεν ξαφνιάζουν τον εαυτό τους, και κατ’ επέκταση δεν προκαλούν καμία έκπληξη στον αναγνώστη. Η διάχυτη βία, ανάλογη εκείνης που συναντάμε στο δικό μας παρόν μόνο διογκωμένη, ανεξέλεγκτη και πανταχού παρούσα, δεν προσφέρει κάτι περισσότερο παρά μια προβολή των δικών μας φόβων σε ένα μέλλον που μπορεί να μην έχει την παραμικρή σχέση με το όποιο σήμερα. Και αν οι συνθήκες μιας μελλοντικής πραγματικότητας παραμένουν στη λυμφατική κατάσταση της πιθανότητας, αντίθετα ο Ιβάν, ο Κόρι και ο Ιάσονας, ακολουθούν απόλυτα προβλέψιμες πορείες χωρίς να χάνουν βήμα. Η δομή χωρίς ψεγάδι, τα σύμβολα σταθερά τα ίδια, οι ήρωες που τελικά παραμένουν γατζωμένοι στις τροχιές τους πιόνια του ίδιου τους του εαυτού. Μακάρι να ήταν όλα τόσο απλά.

Κρις Λιβανίου

 

ΚΑΠΝΟΣ ΑΝΑΘΡΩΣΚΩΝ ΤΟΥ ΑΝΤΩΝΗ Θ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ

Σε μια συλλογή που διέπεται από υφολογική συνέπεια, ο Αντώνης Παπαδόπουλος μιλά για συμπεριφορές, στοιχεία του χαρακτήρα και ανθρώπινες στιγμές τις οποίες κοιτάζει με τον φακό που διαθέτουν μόσο όσοι έχουν βιωματική πείρα της ζωής.

Τα ποιήματά του είναι μεστά νοήματος και αποτελούν, τις περισσότερες φορές, μια ανατομική προσπάθεια σε στιγμιότυπα από την ψυχή των πρωταγωνιστών τους, στους οποίους ο ποιητής αναφέρεται και στα τρία πρόσωπα απεύθυνσης, κυρίως όμως στο τρίτο. Το γεγονός αυτό τον τοποθετεί αυτόματα στη θέση του παρατηρητή που καταγράφει τα γεγονότα και καταλήγει σε διαπιστώσεις:

Η ΘΡΑΚΑ

Φοβόταν την ψύχρα.

Μα η φωτιά τον τρόμαζε.

Προτιμούσε τη θαλπωρή,

σαν η φωτιά στο τζάκι κατακάτσει

κι η θράκα ζεσταίνει πια ακίνδυνα,

για να μπορεί ν’ απλώνει

τα πόδια του μπροστά,

γλαρώνοντας τα μάτια.

Όμως ξεχνά πως η θράκα έρχεται αργά,

πάντα μετά τις σπίθες και τις κάπνες.

 

ΠΟΙΗΜΑΤΑ, 2009-2017 ΤΗΣ ΑΣΗΜΙΝΑΣ ΞΗΡΟΓΙΑΝΝΗ

Μια ανθολόγηση παλαιότερων συλλογών της αποτελεί το πιο πρόσφατο βιβλίο της Ασημίνας Ξηρογιάννη Ποιήματα, 2009-2017.

Πρόκειται για ποιήματα που εκπηγάζουν κυρίως από το προσωπικό βίωμα και είναι αφηγημένα στο α΄ πρόσωπο. Δεν λείπουν ωστόσο και ποιήματα σε β΄ πρόσωπο, που μπορεί να περιλαμβάνουν ακόμη και διαλόγους («ψευδοδιαλόγους» όπως τους περιγράφει στην εισαγωγή της η Άννα Αφεντουλίδου, μια και η διαλογικότητα είναι ενδοκειμενική, άρα πρόκειται ουσιαστικά για μονολόγους).

Παρατηρώντας τη γραφή της ποιήτριας στην πάροδο του χρόνου και βλέπουμε την τάση της για εκφραστική απλοποίηση καθώς περνούν τα χρόνια.

Τα ποιητικά υποκείμενά της συνήθως περιβάλλονται από μοναξιά, και διακρίνονται ούτως ή άλλως από σαφή ροπή προς την απομόνωση. Ωστόσο δεν λείπει το ερωτικό στοιχείο, ενώ η παρουσία της τέχνης είναι σχεδόν καθολική:

ΕΡΩΤΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ

Η Ιστορία του μέσα μου τοπίου

Οριζόντια πιο πολύ παρά κάθετη

Τροφή γίνεται της φαντασίας μου

Με κατασκοπεύουν τα ίδια μου τα όνειρα

Δεν πιάνω το στυλό –

φοβάμαι τους φόβους μου –

Εσωτερική κατανάλωση

ερωτικών – κυρίως – επεισοδίων

Συρρέουν οι λέξεις από καιρό

Διεκδικούν τον χώρο τους στα κύτταρά μου

Οι αισθήσεις μου ασφυκτιούν μες στα οστά μου

Συρρικνώνονται

Με τις αιώνιες σιωπές μου ανταμώνουν

που ‘χουν φωλιάσει πια στο δέρμα μου.

 

Χριστίνα Λιναρδάκη