[..] Αιώνια γύρω απ’ τη γυναίκα

αιώνια γύρω απ’ τη γονιμότητα. […]

(ΠΡΙΝ ΓΥΡΙΣΟΥΝ, σελ. 25)

Η ποιητική συλλογή του Δημήτρη Κρουσταλιά Ιώ, Λάμπεις, (εκδόσεις ΑΩ 2022), έχει ως θεματική της τον έρωτα. Ο ποιητής, με αφόρμηση τον αρχαιοελληνικό μύθο για την Ιώ, την ιέρεια της Ήρας, πλάθει τον δικό του ερωτικό λόγο, τη δική του ερωτική μυθολογία.

Την Ιώ την ερωτεύτηκε ο Δίας εξαιτίας της ομορφιάς της. Το γεγονός υπέπεσε στην αντίληψη της Ήρας. Προκειμένου να την προφυλάξει από τη ζήλεια της, ο Δίας τη μεταμόρφωσε σε λευκή αγελάδα. Η Ήρα ζήτησε να αφιερώσουν την όμορφη αγελάδα στη χάρη της και έβαλε τον Άργο με τα εκατό μάτια να την ελέγχει.

Αναζητώντας τροφή η Ιώ-αγελάδα περιπλανήθηκε σε πολλά μέρη. Από όπου περνούσε, φύτρωναν λουλούδια. Ο Δίας ενωνόταν με την αγαπημένη του με τη μορφή ταύρου. Σεβόμενος ωστόσο τα πάθη της, έστειλε κάποια στιγμή τον Ερμή να σκοτώσει τον Άργο. Ο Ερμής απελευθέρωσε τη γυναίκα, όμως η Ήρα έστειλε μια βοϊδόμυγα. Κόλλησε στα πλευρά της και την έκανε να τρέχει σαν τρελή για να απαλλαγεί από το μαρτύριο.

Έτρεξε κατά μήκος των ακτών (εξαιτίας της ονομάστηκαν Ιόνιο Πέλαγος), διέσχισε τα στενά του Βόσπορου (πήραν το όνομά τους από το πέρασμα της αγελάδας: βοός πόρος), περιπλανήθηκε σε μέρη ποικίλα, ώσπου κατέληξε στην Αίγυπτο. Εκεί, παίρνοντας ξανά τη μορφή της, γέννησε τον Έπαφο, τον γιο της από τον Δία, από τον οποίο ξεκινούν οι μεγάλοι βασιλικοί οίκοι της Αιγύπτου και του Άργους.

Η Ήρα οδήγησε την Ιώ σε νέες περιπλανήσεις, αυτή τη φορά προκειμένου να βρει τον γιο της που τον είχαν απαγάγει οι Κουρήτες κατ’ εντολήν της. Ο Δίας από τον θυμό του τους σκότωσε, ενώ η Ιώ περιπλανιόταν. Όταν βρήκε τον γιό της, ξαναγύρισε στην Αίγυπτο και παντρεύτηκε τον βασιλιά της χώρας Τηλέγονο. Εκεί ίδρυσε ναό της Δήμητρας (οι Αιγύπτιοι την λάτρευαν με το όνομα Ίσιδα). Όταν η Ιώ πέθανε, ο Δίας την καταστέρισε. Σήμερα είναι δορυφόρος του πλανήτη Δία.

Το έργο του Δημήτρη Κρουσταλιά Ιώ, Λάμπεις, γραμμένο σε δεύτερο ρηματικό πρόσωπο και δύο άτιτλες ενότητες, απευθύνεται στην Ιώ. Από τον γοητευτικό μύθο ο ποιητής κρατά στοιχεία (Iώ, αστέρι, Κουρήτες) και απευθύνεται γενικότερα στη γυναίκα, τη δική του Ιώ, μια γυναίκα ποθητή προς την οποία δεσμεύεται συναισθηματικά, εκφράζοντας αιώνια λατρεία και αφοσίωση.

Είναι στη δική μου μοίρα

να σ’ αγαπώ χίλιες φορές

να ξεπερνώ χίλιες φωτιές […]

Σ’ ακούω, Ιώ των φιλιών,

κι απ’ το ασεβές περνώ.

Γυρίζεις λευκό λουλούδι

Βαφτίζεσαι πάλι στον πηλό. […]

Μπορώ να σε λαχταρώ

να σ’ αγαπώ χίλιες φορές

να ξεπερνώ χίλιες φωτιές.

(ΔΕΣΜΕΥΣΗ, σελ. 7)

Επιθυμώντας να διατυπώσει τον θαυμασμό, αλλά και τον πόθο του προς το ερώμενο πρόσωπο, διανθίζει την ποιητική του γλώσσα με λέξεις αισθησιακές και ερωτικές, (οργασμών, ανάσες, πόθος, άλωση). Παράλληλα, με στομφώδη λόγο, επικλήσεις και επαναλήψεις, που προσδίδουν έμφαση, με μετωνυμίες, μεταφορές, σχήμα κύκλου, αναδεικνύει την ένταση και το πάθος, την ηδονή, αλλά και την ολοκλήρωση που προσφέρει το ερωτικό συναίσθημα.

[…] Όσο είμαι κοντά κι εσύ με κρατάς, νιώθω μια μεγάλη δύναμη

της πρώτης μου χαράς απ’ το ουράνιο δικό σου χέρι.

(ΠΡΩΤΗ ΧΑΡΑ, σελ. 28)

[…] Ιώ,

ομορφιά μου απόλυτη κι απαραβίαστη,

με φως, μ’ ευγνωμοσύνη των οργασμών,

ως στον πυρήνα με τον προφήτη άνεμο.

(ΙΩ ΛΑΜΠΕΙΣ, σελ. 29)

Ο έρωτας, το αναπόσπαστο αυτό στοιχείο της βιολογικής μας ύπαρξης, στην ποίηση του Κρουσταλιά αποτυπώνεται με την ένταση των ρομαντικών. Η γυναικεία φύση εξιδανικεύεται. Παρουσιάζεται με συμπαντική οπτική. Είναι η αναπαραγωγός της ζωής μέσω μιας ηδονής που συνδέεται με τη συνέχεια του κόσμου. Ο χρόνος, ή ο πόνος που προκαλεί, δεν ταράζουν την αιωνιότητα του ερωτικού συναισθήματος.

Όσο όμως μπορώ, λουλούδι λευκό μένω, και τι είναι ο

χρόνος, τι είναι μέσα στο δηλητήριο ένα μαρτύριο αγάπης; […]

(ΦΩΣ ΜΕΓΑΛΕΙΩΝ, σελ. 30)

[…] Η ζωή της γραμμής μου έχει τρόμους,

νύχτες άγριες και άγιες, τέρματα προσφιλή,

έχει λαχτάρες της πρόσκλησής σου. […]

(ΓΙΑΣΕΜΙΑ ΠΟΥ ΜΕΝΟΥΝ, σελ. 18)

Η ποίηση του Δημήτρη Κρουσταλιά είναι γεμάτη αισθήσεις. Το ερωτικό συναίσθημα κατακλύζει  το ποιητικό υποκείμενο. Σαν πρόβατο ακολουθεί το πρόσωπο που ποθεί.

[…]

Μες στις αυλές του κόσμου ένα αστέρι κρατά το κλειδί με

   την απουσία και του λευκότερου

Αγνή μου ψυχή δε θ’ αρνηθείς τις αναταράξεις

Δε θ’ αρνηθείς τις κατολισθήσεις

Ανάμεσά μας το αφερέγγυο, το αμαρτωλό κι εγώ σαν

   πρόβατο να σ’ ακολουθώ

Μια φύση ακόμα από ελαφρόμυαλους

Πώς γνέφω, πώς καρτερώ

Πώς οδηγώ με σένα!

(ΙΙ, σελ. 46)

Εκτός από τον έρωτα, η συλλογή του Κρουσταλιά Ιώ, λάμπεις αναφέρεται και στη γραφή, (εκφράζει δηλαδή μια αυτοαναφορικότητα), όπως και στο ιδανικό ενός καλύτερου κόσμου πέρα από φθόνους, αλαζονεία, ιδιοτέλεια· έναν κόσμο ο οποίος θα μπορέσει να σταθεί δίπλα στον έρωτα και τον πόθο, τη συνέχεια και την εξέλιξη.

[…] Μια γοητεία απ’ την καθολική μαρτυρία

για έναν κόσμο, αληθινό ή ψεύτικα ιδανικό,

πλάι στην τεχνική της ζωής, της ποθητής λαγνείας. […]

(ΟΙ ΓΟΗΤΕΙΕΣ, σελ. 19)

Η ποίηση του Κρουσταλιά διακρίνεται από έντονο λυρισμό, [Μικρό παιδί/ του ρόδου και της αυγής/ μαζεύω χρώματα/ στη μέθη των αρωμάτων (σελ. 26)], αλλά και από γλώσσα τόσο πληθωρική που κάποιες φορές καταλήγει σε στίχους κρυπτικούς και ασύνδετους. Διακρίνεται από ρυθμό, ομοιοτέλευτα, αλλά και ομοιοκαταληξία σε κάποιους στίχους.

[…] Με θέλεις για το στόλισμα

με θέλεις για το εικόνισμα

γλυκά που μ’ ερωτεύτηκες

γλυκά που με ταπείνωσες. […]

 (ΙΧ, σελ. 54)

Η συλλογή του Δημήτρη Κρουσταλιά Ιώ, λάμπεις είναι ένας ύμνος στον έρωτα, τη γυναίκα, την ηδονή, την ποίηση.

[…] Μένουν οι εραστές κι όταν, δειλά, τα κίτρινα φύλλα πέφτουν.

(ΟΤΑΝ ΠΕΦΤΟΥΝ, σελ. 27)

Λίλια Τσούβα