Μετάφραση: ο Τούρκος ποιητής Φαζίλ Χιουσνού Νταγλάρτζα

Ο Τούρκος ποιητής Φαζίλ Χιουσνού Νταγλάρτζα (1914-2008) γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη. Γιος αξιωματικού του τουρκικού στρατού, ακολούθησε υποχρεωτικά τη οικογένεια στις μετακινήσεις της και έτσι ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές του σε διάφορες πόλεις της μικράς Ασίας: στο Ικόνιο, την Καισάρεια, τα Άδανα και την Ταρσό. Το 1935 αποφοίτησε και ο ίδιος από τη Στρατιωτική Σχολή Πολέμου. Κατατάχθηκε στον στρατό ως αξιωματικός πεζικού και υπηρέτησε σε διάφορες πόλεις της κεντρικής και ανατολικής Ανατολίας αλλά και της ανατολικής Θράκης. Αφού ολοκλήρωσε 15 χρόνια υπηρεσίας, αποστρατεύτηκε.

Το ενδιαφέρον του Νταγλάρτζα για τη λογοτεχνία άρχισε πολύ νωρίς. Στα 13 του χρόνια (1927), ενώ φοιτούσε στο γυμνάσιο, κέρδισε το πρώτο βραβείο διηγήματος στην πόλη των Αδάνων, το οποίο δημοσιεύτηκε στην τοπική εφημερίδα. Έξι χρόνια αργότερα, το 1933, δημοσιεύτηκε το πρώτο ποίημά του στο περιοδικό Ιστανμπούλ. Ακολούθησαν δημοσιεύσεις ποιημάτων του σε ποικίλα περιοδικά. Η πρώτη του ποιητική συλλογή εκδόθηκε στις 30 Αυγούστου 1935.

Ο Φαζίλ Χιουσνού Νταγλάρτζα θεωρείται από τους πιο παραγωγικόυς ποιητές της τουρκικής λογοτεχνίας κατά τη δημοκρατική περίοδο και έχει λάβει πολλά βραβεία για το σύνολο του ποιητικού του έργου, το οποίο αριθμεί 60 συνολικά συλλογές. Τα ποιήματα που ακολουθούν είναι σε μετάφραση του επίκουρου καθηγητή του Τμήματος Τουρκικών Σπουδών του ΕΚΠΑ, Αριστοτέλη Μητράρα, και προέρχονται από το βιβλίο Η γεύση της γραφής (εκδόσεις Βακχικόν, 2021):

Περιεχόμενο

Αυτός που αγαπά
Δεν αντιλαμβάνεται
Ότι φιλάει
Νιώθει ότι φιλιέται

 

Άυλο

Ό,τι φορούσαν
Το πέταξαν
Από πάνω τους
Και ντύθηκαν το φιλί

 

Ημέρα

Η γλώσσα είναι μια πόλη
Οι προτάσεις είναι τα σοκάκια της –
Οι λέξεις τα σπίτια της
— — —
Ξυπνήσατε άραγε
Είπατε ο ένας στον άλλον καλημέρα
Με τυρί και ψωμί
Εσείς ξανακάνατε γνωριμία;
— — —
Η γλώσσα είναι μία χώρα
Οι προτάσεις είναι οι δρόμοι της
Οι λέξεις οι πόλεις της
— — —
Έλα να πάμε στα δάση
Κουβεντιάζοντας με τα δέντρα
Με τα κλαριά
Με τα φύλλα
Με τους ανέμους
Οι ρίζες μας
Να δουν του ενός και του άλλου το υποσυνείδητο
— — —
Η γλώσσα είναι ένας ουρανός
Οι προτάσεις είναι οι κατευθύνσεις του
Οι λέξεις τ’ αστέρια του
— — —
Περπατούσαμε στο χώμα κολυμπούσαμε στη θάλασσα
χρώματα γαλάζια
Γιατί έτσι τόσο μακριά γιατί τόσο διαφανή
Και τα κορμιά όλων των δημιουργημάτων
Γιατί δεν ταιριάζουν στο γαλάζιο γιατί δεν είναι τόσο διαφανή
Τα αεροπλάνα τα πτηνά είναι της φρόνησής μας τα κορμιά
Επιθυμώ
Επιθυμείς
Επιθυμεί
Επιθυμούμε ν’ αγγίξουμε ο ένας τον άλλον ολόγυμνοι
Με τα ανθρώπινα κορμιά μας το γαλάζιιο κορμί μας
— — —
Η γλώσσα είναι ένα σύμπαν
Οι προτάσεις είναι οι γαλαξίες του
Οι λέξεις οι ήλιοι του

 

Η ιστορία μας

Ήταν ένα μικρούλικο πουλί
Μικρό κι από μια χούφτα νερό
Μικρό κι από τη χούφτα ενός παιδιού
Από το φύλλο ενός δέντρου
Μικρό κι από το μάτι μιας αντιλόπης
Από το στόμα του αρνιού
Μικρό κι από τη φτερούγα της πεταλούδας

 

Ακόμα κι από την ανταύγεια του τζαμιού του παραθύρου
Ακόμα κι από το κελάρυσμα της πηγής
Ακόμα κι από τις ενθυμήσεις εκατό χιλιάδων ετών
Μικρό ακόμα κι από την ελπίδα που δεν πραγματοποιήθηκε
                                                                   από τον πατέρα στον γιο

 

Δεν χώραγε όπου το τοποθετούσαν

 

Φαζίλ Χιουσνού Νταγλάρτζα

Μτφρ.: Αριστοτέλης Μητράρας

Περισσοτερα αρθρα