Συνήθως, οι ποιητικές συλλογές που εκδίδονται περιέχουν ποιήματα ενταγμένα σε θεματικές ενότητες, τις οποίες καθορίζει ο ποιητής για να διευκολύνει τον αναγνώστη στην κατανόηση των στίχων του. Ωστόσο, ο Νίκος Οχάνες Μικιρδιτσιάν, γεννημένος στον Πειραιά, που εμφανίστηκε στα γράμματα το 1971 σε μια ποιητική αντι-ανθολογία, θέλοντας να βοηθήσει τον αναγνώστη προτάσσει στο βιβλίο του Μηχανισμοί άμυνας (εκδόσεις Κοράλλι, 2023) έναν πρόλογο, όπου δίνει ορισμένες πληροφορίες για τα ποιήματα του, επεξηγώντας τις προθέσεις του, ενώ εξομολογείται πως ενδιαφέρεται για την κοινωνική πραγματικότητα «με τις ματαιώσεις και τις ψευδαισθήσεις της, την οποία προσεγγίζει , επηρεασμένος από το επάγγελμά του –είναι ψυχίατρος.
Μολονότι όμως σημειώνει πως προσπάθησε να κρατηθεί «στην ρεαλιστικότητα της καθημερινής ζωής», το πρώτο του ποίημα, το «Αλεξίπτωτο», είναι απολύτως αινιγματικό και κρυπτικό, απαιτεί ορισμένους συλλογισμούς για την κατανόησή του:
Η πτώση με αλεξίπτωτο
δεν είναι πάντα ψυχαγωγική
μπορεί να διαπεράσει τους φραγμούς
και να προσγειωθεί στα έγκατα
του φλοιού του εγκεφάλου
ξεγελώντας τους φρουρούς του ασυνείδητου
με Οδύσσειες μεταμφιέσεις.
Το ασυνείδητο που συνδέεται με τον ψυχισμό των ανθρώπων και την Ψυχιατρική επιστήμη εμφανίζεται παραλλαγμένο και στο δεύτερο ποίημα, επίσης αινιγματικό και κρυπτικό, το «Αποδοχή», όπου οι λέξεις παραπέμπουν σε θάλασσες και ωκεανούς:
Ανάμεσα σ’ αυτό που είσαι
αι σ’ αυτό που θα ήθελες να είσαι
υπάρχει ο Παγασητικός, το Αιγαίο πέλαγος
η Κασπία θάλασσα, ο αστερισμός του καρκίνου
και 32 παράλληλοι.
Ανάμεσα σ’ αυτό που είσαι και σ’ αυτό που πράγματι είσαι
δεν υπάρχει τίποτα.
Μόνο η αποδοχή.
Στα ποιήματα διακρίνουμε μια φιλοσοφική στάση απέναντι στη ζωή, την οποία ο ποιητής επιχειρεί να μεταδώσει στον αναγνώστη, στο «Τετελεσμένα», δίνοντας τη δική του ερμηνεία για τα πεπραγμένα των ανθρώπων, οι οποίοι βαδίζουν προς το άγνωστο μέσω των επιθυμιών και των φαντασιώσεών τους:
Λένε πολλοί
πως αν γύριζαν πίσω
δεν θα έκαναν τα ίδια λάθη
τα τετελεσμένα.
Μην τους πιστεύετε∙
Στις προθέσεις τους τα λάθη υπήρχαν
σαν προδιαγεγραμμένα εκμαγεία λαθών.
Εκτός όμως από τη φιλοσοφική στάση, την επηρεασμένη από την επιστήμη του, μα και τα διαβάσματά του, ο δημιουργός δεν παραλείπει να τονίσει τη μεγάλη αξία της ποίησης, την οποία υπηρετεί, αυτό το βλέπουμε στο «Επίκουρος»:
Κι επειδή τα όνειρα δεν είναι
παρά ζωγραφισμένες λέξεις
και σουρεαλιστικές ανταύγειες,
ένα ποίημα ας φτιάξω όλη μέρα
ας μη φάω ας μην κοιμηθώ…
Εντάξει, ωραία τα όνειρα, ωραία η ποίηση –που γράφουμε ή διαβάζουμε–, χρήσιμο το φαγητό κι ο ύπνος, αλλά δεν μπορούμε να ζήσουμε χωρίς την τέχνη, η οποία μπορεί να διώξει, προσωρινά, έστω, τον πόνο της ύπαρξης, αυτό μαθαίνουμε στο «Πόνος υπαρξιακός»:
Θα αμολήσω χαρταετούς
σπάγκους έχω από τον Οδυσσέα, την Κίρκη, τον Πυθαγόρα.
Θα φυσάω με όλους αυτούς που αγάπησα.
Όμορφη πόλη, οδός ονείρων, άξιον εστί
Όρνιθες, ημερολόγιο καταστρώματος
System of a dawn, rolling stones…
Όχι, ο ποιητής δεν περιορίζεται μόνο στην ποίηση, την τέχνη, τα ταξίδια, την ύπαρξη, τα συναισθήματα και τις ιδέες, νοιάζεται και για τον πάσχοντα άνθρωπο, για τους πολέμους και για τις καταστροφές, μα και την σκληρή καθημερινότητα των πληβείων. Στο «Πηγαίνω» εξομολογείται τα γεγονότα και καταστάσεις που ταλανίζουν την ανθρωπότητα:
Μαύρη δεκαετία
δεν είχε πολέμους αλά είχε πτώματα
ποιητές, σκηνοθέτες, πρόσφυγες,
ξενιτεμένους νέους και από δίπλα
ωρομίσθιοι, άμισθοι, απλήρωτοι,
ανάμεσα σε χρυσοφόρους γύπες
γυμνοί εξαθλιωμένοι ορειβάτες
Σε κάθε περίπτωση, τα εξαιρετικά ποιήματα του Νίκου Οχάνες Μικιρδιτσιάν δεν αποπνέουν μεγάλη αισιοδοξία, δεν υμνούν τη δράση και την περιπέτεια, προσφέρουν όμως στον αναγνώστη νότες γαλήνης και ανθρωπιάς.
Φίλιππος Φιλίππου
